ΦΤΩΧΕΙΑ και ΥΠΟΣΙΤΙΣΜΟΣ

Μια σιωπηλή γενοκτονία

poverty guatemala 1Η Γουατεμάλα, η χώρα της «Αιώνιας Άνοιξης», παρουσιάζεται ως μια αναπτυσσόμενη οικονομία, με δείκτες και ανάπτυξη που θα ζήλευαν πολλές χώρες. Κι όμως, την ίδια στιγμή, έχει τη μοίρα της στενά συνδεδεμένη με τη βία, το θάνατο, την εκμετάλλευση, τις ακραίες κοινωνικές ανισότητες, τη φτώχεια και τον υποσιτισμό.

Η φτώχεια στη Γουατεμάλα έχει τις ρίζες της στην αποικιοκρατική εποχή, κατά την οποία οι ιθαγενείς Μάγιας αντιμετωπίστηκαν χειρότερα κι από σκλάβοι. Οι απόγονοι των Μάγιας αγνοήθηκαν εντελώς από τις κυβερνήσεις, αλλά και από τη μικρή ελίτ των πλουσίων που ελέγχει την οικονομία της χώρας. Αυτή η αποικιοκρατική τακτική συνεχίζεται ως σήμερα, αφού η πλειοψηφία των ιθαγενών ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Να σημειώσουμε ότι Μάγιας είναι σήμερα το 55% του πληθυσμού, ενώ το 39% είναι Λαδίνος (μιγάδες). Οι περισσότεροι ζουν στη μιζέρια, ενώ σύμφωνα με ανακοίνωση της UNICEF, το 80% των παιδιών Μάγιας υποσιτίζονται.

poverty guatemala 2 Στη χώρα των 13,5 εκατομυρίων λοιπόν, το 56,2% του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, ενώ το 15,2% ζει σε ακραία φτώχεια. Το 75% των φτωχών είναι ιθαγενείς Μάγιας, που ζούνε κυρίως σε αγροτικές περιοχές. Το 20% του πληθυσμού ζει με λιγότερο από 1 δολ. ημερησίως. Το 71% του πληθυσμού δουλεύει σε «μαύρη εργασία» και το Κατά Κεφαλήν Εισόδημα δεν ξεπερνά τα 1200 Κετσάλες(150 δολ.) το μήνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παιδική εργασία στη Γουατεμάλα κατέχει το υψηλότερο ποσοστό στη Λ. Αμερική. 1 εκατ. παιδιά εγκατέλειψαν το σχολείο για να δουλέψουν στους δρόμους των πόλεων. Ταυτόχρονα, τα τελευταία 5 χρόνια η αγοραστική δύναμη του μέσου πολίτη έπεσε κατά 17%.
Αγρότης της κοινότητας Paculam Ixtahuacan, η οποία βρίσκεται 90 χλμ δυτικά της πρωτεύουσας, εξομολογείται: «Εδώ δεν υπάρχει δουλειά. Οι άνδρες φεύγουν μακριά για να κόψουν ζαχαροκάλαμα και να μαζέψουν καφέ στα μεγάλα αγροκτήματα για πενταροδεκάρες. Κι αυτό γίνεται μόνο στο τέλος του χρόνου, στην εποχή του θερισμού. Τον υπόλοιπο χρόνο είμαστε αναγκασμένοι να ζήσουμε από το καλαμπόκι και τα φασόλια που εμείς οι ίδιοι καλλιεργούμε στα μικρά μας χωραφάκια.» Στην κοινότητα αυτή, το 90% των κατοίκων είναι φτωχοί και ζούνε με λιγότερο από 1 δολ. την ημέρα. Το 83,6 των παιδιών πάσχουν από χρόνιο παιδικό υποσιτισμό.

Μπορεί, λοιπόν, η Γουατεμάλα να έχει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Κ. Αμερική και να’ναι  4η στον κόσμο σε εξαγωγές ζάχαρης, συγχρόνως όμως είναι και η 6η χώρα στον κόσμο στον χρόνιο παιδικό υποσιτισμό, ο οποίος τείνει να γίνει η εθνική τραγωδία της Γουατεμάλα. Οι στατιστικές τοποθετούν τη Γουατεμάλα, στην πρώτη θέση του παιδικού υποσιτισμού στην Αμερικάνικη ήπειρο.

poverty guatemala 3Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που εξέδωσε η UNICEF τον Απρίλιο του 2009, 1 στα 2 παιδιά στη Γουατεμάλα πάσχει από Χρόνια Ασιτία, ενώ το 80% των παιδιών των ιθαγενών κάτω των 5 ετών δεν έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη για την ανάπτυξη διατροφή. Επίσης, το 50% των παιδιών αυτών πάσχουν από ραχιτισμό. Πολλά από τα υποσιτισμένα παιδιά πάσχουν από την ασθένεια Kwashiorkor, η οποία προκαλεί νοητικές καθυστερήσεις, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών αυτών έχει χαμηλότερο ύψος και βάρος συγκριτικά με το φυσιολογική τους ανάπτυξη. Έτσι , βλέπουμε παιδιά 14 ετών, να έχουν το ύψος 8χρονων. Επίσης, είναι πιο ευάλωτα σε ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν το θάνατό τους, λόγω έλλειψης πρωτεϊνών, ασβεστίου και βιταμινών. Το 37,5% των υποσιτισμένων παιδιών πεθαίνουν από αναπνευστικά προβλήματα, το 11% από διάρροιες, το 7% από δερματικές ασθένειες και πολλά μπορούν να πεθάνουν από απλό κρυολόγημα. Αλλά και για τα υποσιτισμένα παιδιά που θα καταφέρουν να επιβιώσουν , το μέλλον θα είναι δύσκολο, αφού οι βλάβες που θα έχουν υποστεί, είτε στην σωματική είτε στη διανοητική τους ανάπτυξη, δε θα μπορέσουν να επανορθωθούν ποτέ. Όπως ανακοίνωσε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Γουατεμάλα ύστερα από έρευνα που έκανε το 2009 σε 380.578 παιδιά της 1ης Δημοτικού: «Το 51% των παιδιών έχει φυσιολογική σωματική ανάπτυξη και το 49% καθυστερημένη. Από αυτά, το 15% έχουν ακραία καθυστέρηση στην σωματική τους ανάπτυξη».

Ο Πρόεδρος της χώρας, Άλβαρο Κολόμ, στις 8/9/2009, ανακήρυξε τη χώρα σε «Κατάσταση Εκτάκτου Ανάγκης», αφού αναγνώρισε και ο ίδιος ότι 54.000 οικογένειες λιμοκτονούν, ενώ άλλες 400.000 απειλούνται λόγω της μεγάλης έλλειψης τροφίμων σε πολλές περιοχές της χώρας. Η Κυβέρνηση αναγκάστηκε τον Οκτώβριο του 2009 να ζητήσει οικονομική βοήθεια ύψους 100 εκατ. δολ. για να αντιμετωπίσει άμεσα το πρόβλημα του υποσιτισμού.

Οι περισσότερες περιπτώσεις χρόνιου παιδικού υποσιτισμού εμφανίζονται στις 7 επαρχίες της «Ξηρής Ζώνης»(Corredor Seco): El Progreso, Zacapa, Chiquimula, Jalapa, Jutiapa, Santa Rosa y Baja Verapaz. Σ’αυτές τις περιοχές παρουσίαζονται και οι περισσότεροι θάνατοι παιδιών από την πείνα. Η αλήθεια είναι ότι ο υποσιτισμός εξαπλώθηκε σ’όλες τις επαρχίες της Γουατεμάλα.

 

poverty guatemala 4Αξίζει να σημειωθεί ότι 2 σε κάθε 3 κατοίκους της Γουατεμάλα, είναι τόσο φτωχοί που δεν μπορούν να τραφούν καταλλήλως. 1 σε κάθε 3 οικογένειες, δεν μπορεί ν’αγοράσει ούτε τα μισά από τα απαραίτητα τρόφιμα για την καθημερινή τους επιβίωση. Το 2008 το «Καλάθι Βασικής Διατροφής» ξεπερνούσε σε κόστος τις 1753 Κετσάλες(234 δολ.), τη στιγμή που ο βασικός μισθός σε αγροτικές εργασίες δεν ξεπερνά τις 1410 Κετσάλες(188 δολ.) και σε μη αγροτικές εργασίες τις 1455 Κετσάλες(194 δολ.)! Ο απεσταλμένος της UNICEF στη Γουατεμάλα, Adriano González δήλωσε το Σεπτέμβριο του 2010: « Το 60% των παιδιών στη Γουατεμάλα, δηλαδή πάνω από 1 εκατ. παιδιά, πάσχει από χρόνιο υποσιτισμό. Υπάρχουν 15 δημοτικά διαμερίσματα στη χώρα που τα ποσοστά του χρόνιου παιδικού υποσιτισμού ξεπερνούν  το 80%. Στη Γουατεμάλα γεννιούνται καθημερινά 1200 παιδιά. Από αυτά τα 599 παιδιά πρόκειται να υποσιτιστούν. Aπό αυτά, 3 παιδιά θα πεθάνουν την 1η μέρα της γέννησής τους, 6 πριν κλείσουν μια βδομάδα ζωής , 4 πριν κλείσουν ένα μήνα ζωής και 64 μωρά θα πεθάνουν πριν γίνουν 5 ετών. Το 50% των σχεδόν 3 εκατ. παιδιών κάτω των 6 ετών που ζούνε στη Γουατεμάλα πάσχει από χρόνια παιδική ασιτία  Δυστυχώς λοιπόν, το 50% των παιδιών που γεννιούνται καθημερινά στη Γουατεμάλα έχει ένα μέλλον τραγικό και απογοητευτικό».

Δυστυχώς, το φαινόμενο της πείνας επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο μετά το 2000 λόγω της αύξησης της τιμής των βασικών τροφίμων, με την κλιματική αλλαγή να παίζει ένα ρόλο σ’ αυτό. Διαχρονικά όμως, οι κυριότεροι λόγοι της ευρείας εξάπλωσης του παιδικού υποσιτισμού είναι οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και η άνιση κατανομή του πλούτου, η έλλειψη καλλιεργήσιμης γης, και φυσικά ο ρατσισμός του δυτικού πολιτισμού απέναντι στους ιθαγενείς Μάγιας.