ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Ρούμπεν Ραβέρα – Ιδρυτής του «Τρουέκε»

Ο Ρούμπεν Ραβέρα είναι μουσειολόγος και βασικός συντελεστής της ομάδας τρουέκε(ανταλλαγής προϊόντων) στην Αργεντινή. Ίδρυσε την 1η ομάδα τρουέκε το 1999 μαζί με τον Carlos De Sanzo. Το τρουέκε έφτασε στη μέγιστη ακμή του κατά την οικονομική κρίση του 2001 και συμμετείχαν σ' αυτό πάνω από 10 εκατομμύρια πολίτες. Όπως ο ίδιος υποστηρίζει το τρουέκε έσωσε από την πείνα πολλούς κατοίκους και εκτονώθηκε κατ' αυτόν τον τρόπο η βία. Σήμερα διευθύνει παρά τις απαγορεύσεις το Red Global del Trueque και μια ραδιοφωνική εκπομπή αφιερωμένη στο τρουέκε.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα για το τρουέκε;
Η Αργεντινή, τη δεκαετία του ’80, είχε τότε ελαφριά βιομηχανία που ήταν αρκετά σταθεροποιημένη και η οποία αναδύθηκε μεταπολεμικά, για να αντικαταστήσει τις εισαγωγές. Αλλά κατέρρευσε, δημιουργώντας αύξηση της ανεργίας και προκαλώντας μια κρίση στα τέλη της δεκαετίας του ’90, στις αρχές της 3ης χιλιετίας, το 2001 και το 2002.
Εγώ ήδη ήμουν διευθυντής του Μουσείου Hudson, το οποίο είναι ένα οικολογικό καταφύγιο. Κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’80, κάναμε εργαστήρια σε περιβόλια με σκοπό την αυτάρκεια, γιατί τότε η εργασία δεν αφθονούσε. Η στήριξη του κράτους προς τους άνεργους, γινόταν όλο και μικρότερη.
Έτσι, το 1992 καταλάβαμε ότι ο μοναδικός τρόπος επιβίωσης ήταν να δημιουργήσεις μια πολιτισμική πολιτική αρχικά από το μέρος στο οποίο αγωνιζόμασταν, από το χώρο εργασίας μας.
Από εκείνο το Μουσείο, οργανώσαμε μια «κίνηση» μέσα στην οποία οι άνθρωποι δεν θα παρήγαγαν μόνο, αλλά επίσης θα αντάλλαζαν. Έτσι συνέβη και ήδη κάναμε λόγο για τα δίκτυα από τα οποία θα ανακοινώναμε και θα γράφαμε γι’ αυτό το νέο γεγονός και το έτος 1993 δημιουργήσαμε το Παγκόσμιο Δίκτυο του Τρουέκε.
Δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένα σύστημα μη δεσμευτικό, γιατί είπαμε ότι δεν πρέπει να υπάρχει μία Αρχή που να διευθύνει με κανόνες τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, αλλά θα έπρεπε να θέσουμε ένα επιχειρησιακό σύστημα που να ευνοεί την επαναπροσέγγιση και την συμφιλίωση και να είναι ένα εργαλείο για την ειρήνευση της κοινωνίας.

Πως λειτουργεί το τρουέκε;
Το τρουέκε περιέχει πολλούς «συνδυασμούς». Κυρίως πρέπει να σκεφτούμε ότι το εργαλείο για την ανταλλαγή, δηλαδή αυτό που το επιχειρησιακό σύστημα διαθέτει για να δημιουργηθούν οι ανταμοιβές για τα αγαθά και τις υπηρεσίες, θα πρέπει να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με οποιοδήποτε εμπόρευμα που εμφανίζεται στην Αγορά.
Το φαγητό χαλάει αν δεν πουληθεί, τα ρούχα γίνονται παλιομοδίτικα και τα τρώει ο σκόρος. Τα είδη τεχνολογίας αν δεν τα αγοράσω ή τα πουλήσω σήμερα, αύριο θα’ ναι ξεπερασμένα.
Το νόμισμα είναι το μοναδικό που αν το αποταμιεύσεις και το βγάλεις από την Αγορά θα σου δημιουργήσει κι άλλα περισσότερα νομίσματα. Αυτό φυσικά δίνει ένα προτέρημα σε όλους τους ψυχοπαθείς που αποταμιεύουν συνέχεια και δεν αφήνουν το νόμισμα να κυκλοφορήσει και γίνεται αυτό που σήμερα υπάρχει στον κόσμο. Το οικονομικό σύστημα συγκέντρωσης κεφαλαίων που δημιουργεί ανισότητες. Κι αυτές αυξάνονται συνεχώς, ας μην ξεγελιόμαστε! Κάθε φορά υπάρχουν άνθρωποι όλο και πλουσιότεροι και οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι. Δηλαδή το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων γίνεται όλο και βαθύτερο.
Αλλά, τελικά τί είναι η Αγορά; Η Αγορά είμαστε όλοι εμείς! Είναι περισσότερο απλή και κοντινή προς εμάς απ’ όσο νομίζουμε. Είναι εφικτό λοιπόν, να μετατρέψεις το επιχειρησιακό σύστημα ξεκινώντας απ’ αυτήν την Αρχή. Έτσι, στην Αγορά του τρουέκε αυτό στο οποίο δίνουμε μεγάλη σημασία, είναι η ανταλλαγή.

Δώστε μας ένα παράδειγμα.
Εγώ είμαι μαραγκός και πουλώ ένα έπιπλο σε κάποιον κι αυτός θα ανταποκριθεί σε μένα με ένα άλλο προϊόν. Αυτή η μελέτη της  αγοράς μέσα από μια μικροαγορά κάνει τον κόσμο να πραγματοποιεί ένα σπουδαίο άλμα στη θεώρησή του για την οικονομία. Κι αυτό γνωρίζουμε ότι είναι πολύ επικίνδυνο. Είναι πολύ επικίνδυνο, ο κόσμος να κάνει πρακτική μια μέθοδο που του επιτρέπει να’ ναι ανεξάρτητος, να’ ναι αυτός που καθορίζει τη μοίρα του. Να μην εξαρτάται από κάποιον που διευθύνει την κονσόλα του συστήματος οργάνωσης, που κατά κάποιον τρόπο τον κάνει όμηρό του.
Έτσι λοιπόν μια Αγορά τρουέκε δεν είναι μόνο  αγαθά, υπηρεσίες και γνώσεις που πάνε κι έρχονται. Είναι ένα εργαλείο εξέλιξης, μόρφωσης και οικονομικού αλφαβητισμού.
Έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο που φτάνει ένα άτομο στο ταμείο του σούπερ μάρκετ και πραγματικά ούτε που μιλάει στην ταμία. Από την άλλη, οι συναλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν πιο άμεσα σε μια Αγορά τρουέκε γιατί κάνει τον κόσμο να΄ ναι περισσότερο σε εγρήγορση.

Πόσα άτομα συμμετείχαν στην περίοδο που το τρουέκε ήταν στο απόγειό του;
Σύμφωνα με το αρχείο μας συμμετείχαν 2.200.000 άτομα. Αν κάνουμε έναν υπολογισμό ότι συμμετείχαν 3 άτομα από κάθε οικογενειακή ομάδα, τότε ξεπερνούσαμε τα 6.000.000 άτομα.
Υπάρχει κάτι πολύ σπουδαίο που πιστεύω ότι θα έπρεπε να αναγνωρίσουμε. Δεν υπήρξε και δεν υποστήκαμε κανενός είδους ατύχημα ή δηλητηρίαση. Τίποτα που να μας κάνει να μετανιώνουμε σε επίπεδο οργάνωσης.
Ο κόσμος και αυτή είναι η μεγάλη ανακάλυψη, πιστεύω, στην ομάδα του τρουέκε, ξέρει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Υπάρχει ένα ένστικτο που σχετίζεται με την αλληλεγγύη. Κι αυτό δεν κόστισε ούτε ένα πέσο στο κράτος, γιατί το κράτος ήταν απόν. Υπήρχε ένα κράτος σε σύγχυση από άποψης οργάνωσης. Ήταν τότε μια θαυμάσια ευκαιρία για να δεις ότι η κοινωνία έχει εσωτερικές δυνάμεις και άμεση αντίδραση. Και αυτό θα έπρεπε να το παροτρύνουμε. Μέσα από το σχολείο, μέσα από την συμμετοχή του πολίτη στα κοινά κάθε μέρα. Δυστυχώς όμως θα πρέπει να το πω: Το σύστημα της κρατικής εξουσίας δεν το παροτρύνει αυτό, αντίθετο το αποδυναμώνει.

Πώς έσωσε τον κόσμο το τρουέκε;
Αρχικά μας αντιμετώπισαν με δυσπιστία, οι άνδρες ιδιαίτερα. Χαρακτηριστικά μας έλεγαν: «Κοιτάξτε εμείς καταλαβαίνουμε το  τρουέκε, αλλά είμαστε άνδρες. Εμείς δουλεύαμε μέχρι τώρα χρησιμοποιώντας τους μύες μας. Δεν μπορούμε τώρα να πάμε σ’ ένα τραπεζάκι και να ανταλλάζουμε φαγητάκια και ρούχα με τους άλλους. Εμείς θα πρέπει να κάνουμε κάτι αρσενικό και ανδρικό». Και τι ήταν αυτό; Να κόψουν ένα δρόμο και να κάψουνε ελαστικά οχημάτων. Το να ρίξουν πέτρες στους αστυνομικούς. Μας το έλεγαν εμπιστευτικά.
Σταδιακά άλλαξαν αυτοί οι άνθρωποι, που βρίσκονταν σε μια κατάσταση βιαιότητας και οργής ή αυτοί που βρίσκονταν με κατάθλιψη σ’ ένα κρεβάτι και η γυναίκα τους χωρίς να υπάρχουν επαρκείς πόροι, τους τάιζε στο στόμα. Και μπορούσαν να’ ναι οποιασδήποτε προέλευσης, όπως ένα μεταλλεργάτης που ήταν συνηθισμένος να δουλεύει με τα μέταλλα σε ένα καμίνι ή κάποιος που φόρτωνε σακιά στο λιμάνι, ως φορτωτής και ξαφνικά εμφανίστηκαν οι γέφυρες γερανοί και τα κοντέινερ. Τότε η ζωή του σταματούσε. Έτσι αυτός ο άνδρας κατέληγε σ’ ένα κρεβάτι με ψυχοφάρμακα και η γυναίκα του τον τάιζε με το κουταλάκι στο στόμα.
Δημιουργήθηκαν οι πρώτοι «ανίκανοι» μετά απ’ αυτήν την μεγάλη αλλαγή που ήταν επίσης τεχνολογική και ήταν ένας σημαντικός και ιστορικός περιορισμός στις δεκαετίες του ’80 και του ’90.
Αρχικά λοιπόν, οι γυναίκες προσέγγισαν το τρουέκε. Σιγά - σιγά άρχισαν να προστίθενται και άνδρες, αλλά γενικά ο ανδρικός πληθυσμός νοσταλγεί ένα οικονομικό σύστημα που εγώ θεωρώ ότι ήδη πέρασε.

Ξέρετε ότι το Δ.Ν.Τ. είπε ότι το τρουέκε είναι μια οικονομική τρομοκρατία;
Το να λες ότι μια διαφορετική ιδέα απαγορεύεται, αυτό είναι φασισμός. Το Δ.Ν.Τ. θα έπρεπε να κάνει μια λεπτομερή αυτοκριτική για το ρόλο που έπαιξε μετά τη Συμφωνία του Μπρέτον Γουντς. Πιστεύω ότι θα έπρεπε να αλλάξει τελείως τακτική πριν κάνει οποιαδήποτε κριτική ή αρχίζει να βρίζει ιδέες που μπορεί να’ ναι πολύ ωφέλιμες. Εμείς πάντως θα συνεχίσουμε να επιμένουμε!
Εμείς θα επιμείνουμε και στην επόμενη κρίση, το σύστημά μας θα’ ναι περισσότερο τελειοποιημένο. Και σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου που θα υπάρχει κάποιος αυτή τη στιγμή που να έχει το ντουλάπι ή το ψυγείο του μισοάδειο και δεν μπορεί να δώσει τροφή στα παιδιά του. Ή αν πάσχει από κάποιο είδος ασθένειας και βρίσκεται σε δίλημμα για το πού θα βρει τους πόρους για ν’ αγοράσει φάρμακα ή να’ ναι μόνος του και να μην ξέρει σε ποιον να απευθυνθεί, ενώ οι συγγενείς του είναι μακριά. Τότε αυτό το άτομο θα είναι υποψήφιο να λάβει μέρος σε μια ομάδα τρουέκε, στην Ελλάδα, στην Ιρλανδία, στην Ισπανία, οπουδήποτε υπάρχει οικονομικό πρόβλημα. Ή σε άλλες χώρες.

Τώρα υπάρχει κάτι σε σχέση με το τρουέκε;
Ναι, ναι! Αλλά το χειριζόμαστε με μεγάλες προφυλάξεις, δε δημοσιεύουμε διευθύνσεις, για να μην μπορεί κάποιος να γίνει θύμα κάποιας κατάστασης. Δηλαδή γίνεται σε στενό κύκλο. Αν μια ομάδα ανθρώπων θέλει να συγκεντρωθεί και να κάνει τρουέκε, δε θα κάνουμε προπαγάνδα.
Ο καλύτερος «μαθητής» μας ως κοινωνία είναι η Βενεζουέλα. Στη Βενεζουέλα σήμερα ασκείται κρατική πολιτική. Με κάποιες ιδιαιτερότητες που προέρχονται από τη Μπολιβαριανή Επανάσταση και από το πολιτικό σύστημα που εγκαθίδρυσε η προεδρία του Τσάβες. Αλλά είμαστε πολύ αναγνωρισμένοι εκεί δημόσια αφού και ο ίδιος ο Τσάβες μίλησε γι’ αυτό και είπε ότι η τοπική οικονομία που προώθησε η κυβέρνηση του Τσάβες διακατέχεται από το πνεύμα των ομάδων του τρουέκε.