ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Μαλίκ Σαλεμκούρ –Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Ο Μαλίκ Σαλεμκούρ είναι εκπρόσωπος της Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου της Γαλλίας. Αναλύει τη διαχρονική στρατηγική των διώξεων των Ρομά από τον Σαρκοζί και μοιράζεται την αγωνία του για το τι μπορεί να σημαίνει μια τέτοια πολιτική από τη χώρα του διαφωτισμού, συνολικά για την Ευρώπη...

-Μπορείτε να μας μιλήσετε για την πολιτική των απελάσεων των Ρομά από το γαλλικό κράτος διαχρονικά;
Η απέλαση των Ρουμάνων ή Βουλγάρων Ρομά από τη γαλλική επικράτεια είναι μια παλιά ιστορία. Υπήρχαν κατ’ αρχήν οι μετανάστες που ζητούσαν άσυλο φεύγοντας από το καθεστώς Τσαουσέσκου. Κατόπιν, υπήρξε κάποια μετανάστευση Ρουμάνων μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την πτώση του Τσαουσέσκου, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό. Από τις αρχές του ’90 υπήρξε μια μετανάστευση κάποιων εκατοντάδων Ρομά στη Γαλλία που ζητούσαν άσυλο, γιατί εκείνη την εποχή υπήρχε πογκρόμ εκεί, λόγω της οικονομικής κατάστασης. Η γαλλική κυβέρνηση ήδη από το 2002, από τότε που το Εθνικό Μέτωπο, η άκρα δεξιά, πήγε στο δεύτερο γύρο, είχε μια πολιτική για την ασφάλεια πολύ έντονη. Ο τότε Υπουργός Εσωτερικών και νυν πρόεδρος, ο Νικολά Σαρκοζί, επέλεξε τον πληθυσμό των Ρομά ως αποδιοπομπαίο τράγο. Έναν πληθυσμό που ζούσε στις παραγκουπόλεις και που ήταν κάτι δεκάδες χιλιάδες στο σύνολο της γαλλικής επικράτειας ήδη από τότε. Άρα έχουμε ήδη από το 2002 μια στοχοποίηση αυτού του πληθυσμού, που το 2004 θα πάει πιο μακριά, με ένα νόμο που απαγορεύει τη λεγόμενη επιθετική επαιτεία. Και το 2007, όταν ο Σαρκοζί εκλέγεται Πρόεδρος, ανακοινώνει πλέον σε αριθμούς τους στόχους για την απέλαση των «χωρίς χαρτιά» και των λαθραίων. Και καθώς δεν επιτυγχάνονταν, οι υπουργοί άρχισαν να στρέφονται προς τους Ρομά, Βούλγαρους ή Ρουμάνους, γιατί όπως προείπα ήταν πληθυσμοί που εντοπίζονταν εύκολα σε παραγκουπόλεις, όχι πολυάριθμοι, γύρω στους 15.000 στο σύνολο της γαλλικής επικράτειας, αλλά που μπορούμε να τους βρούμε εύκολα. Και έτσι οι αριθμοί των απελάσεων των Ρομά άρχισαν να αυξάνονται στις στατιστικές των ανθρώπων που απελαύνονται απ’ τη Γαλλία. Άρα είναι το κρέας για τις στατιστικές τελικά. 

-Και τι συνέβη φέτος το καλοκαίρι;
Ο Πρόεδρος που έχασε τις δημοτικές εκλογές τον περασμένο Μάρτη αποφάσισε μια στροφή προς τα δεξιά, πολύ δεξιά, πολύ προς την ασφάλεια. Του χρειαζόταν να τραβήξει την προσοχή από μια τοπική πολιτική πολεμική, μια υπόθεση ανάμεσα σ’ έναν υπουργό του και ένα πολύ πλούσιο πρόσωπο της Γαλλίας και βρήκε μία κοινωνική είδηση. Ένας νεαρός, ο Λουίτζι Ντικενέ, δολοφονείται από έναν χωροφύλακα σε ένα αστυνομικό έλεγχο. Οι συνθήκες της σύλληψης και του ελέγχου δεν είναι πολύ ξεκάθαρες, άλλωστε διατάχτηκε έλεγχος για τον χωροφύλακα. Αλλά η οικογένεια ταράχθηκε πολύ απ’ την υπόθεση και βλέποντας ότι η αστυνομία πήγαινε να συγκαλύψει το γεγονός, έκανε βανδαλισμούς και κατέστρεψε δημόσια κτίρια. Η κυβέρνηση είπε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι το παράδειγμα της παραβατικότητας των Ρομά. Από εκεί ξεκίνησαν οι εθνοτικές τιμωρητικές επιχειρήσεις όπου αποφασίστηκε να αποψιλώσουν όλους τους καταυλισμούς Ρομά και μόνο αυτούς και να απελαθούν οι Ρομά, Βούλγαροι και Ρουμάνοι. Γιατί ήταν εύκολος  στόχος που μετατράπηκε σε όργανο μέτρησης για να δώσουν αριθμούς, για να δώσουν την εντύπωση ότι δρουν ενάντια στην ανασφάλεια, ενάντια στη λαθρομετανάστευση, ενάντια στις καταλήψεις και τις παραγκουπόλεις. Να δώσουμε την εντύπωση ότι είμαστε αποτελεσματικοί, ενώ απλά διαχωρίσαμε τους ευρωπαίους υπηκόους σε καλούς και κακούς. Εδώ τελικά τι λέμε; Οι φτωχοί δεν έχουν το δικαίωμα να κυκλοφορούν, οι φτωχοί δεν έχουν το δικαίωμα να βγουν από τη χώρα τους.

-Η κυβέρνηση λέει ότι δεν πρόκειται για απελάσεις, αλλά για εθελούσια επιστροφή…
Πώς μπορούμε να σκεφτούμε ότι πρόκειται για εθελούσια επιστροφή όταν στις 6 το πρωί η αστυνομία σας διώχνει απ’ τον τόπο διαμονής με τα παιδιά σας, βίαια και στις 10.00 παίρνετε το αεροπλάνο για Ρουμανία ή Βουλγαρία. Ούτε 3 ώρες για να ερευνήσουν την προσωπική σας υπόθεση, για να έχετε χρόνο να σκεφτείτε να δεχτείτε τη βοήθεια της επιστροφής, ή μετά να έχετε το χρόνο να αλλάξετε γνώμη, τον λεγόμενο χρόνο αποκήρυξης. Η συναίνεση στο διεθνές δίκαιο πρέπει να μην υπόκειται σε εξαναγκασμούς. Εδώ είχαμε εξώσεις, όχι απλά χωρίς τη θέληση, αλλά υπό εξαναγκασμούς. Συλλογικές εξώσεις ομάδων που ταυτίζονται λόγω καταγωγής. Όταν βλέπουμε ότι οι φάκελοι ΟΣΚΑΡ, φάκελοι που πραγματοποίησε η Γαλλία για τις βοήθειες επιστροφής περιλαμβάνουν 80 ή 85 % Ρομά Ρουμανίας, πρόκειται για έμμεση διάκριση, εθνοτική διάκριση.

-Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η πολιτική της Γαλλίας;
Ανησυχούμε γιατί η Γαλλία έσπασε κάτι. Μέχρι τώρα ήθελε να είναι παραδειγματική σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Βλέπουμε τώρα ότι όταν άρχισε να στιγματίζει τους Ρομά επέτρεψε πχ στη σουηδική ακροδεξιά να στιγματίσει τους Ρομά στις προηγούμενες εκλογές, λέγοντας κοιτάξτε, ακόμα και η Γαλλία, πατρίδα των δικαιωμάτων του ανθρώπου, μπορεί να απελαύνει  τους Ρομά της, άρα είναι παραβάτες, και δεν πρέπει να μείνουν οι Ρομά στη Σουηδία. Το ίδιο στη Πολωνία, στην Ουγγαρία και στη Βουλγαρία. Όταν η Γαλλία εκτροχιάζεται, όταν προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τότε όλη η Ευρώπη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κλονίζεται.

- Πώς κρίνετε την πολιτική που ακολουθεί συνολικά η Ευρώπη ως προς τους μετανάστες;
Η Ευρώπη φοβάται τη μετανάστευση, φοβάται τους ξένους. Οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν την χώρα τους δεν το κάνουν ευχάριστα, είναι μια εξορία και ένας ξεριζωμός. Το να τους αντιμετωπίζουμε ως τουρίστες δεν είναι σωστό, δεν ήρθαν με τη θέλησή τους, τους οφείλουμε την αξιοπρέπεια που δικαιούνται. Ήδη λοιπόν σε ότι αφορά τα τρίτα κράτη, η Ευρώπη κλείνεται, φοβάται τη σκιά της. Η άνοδος του εθνικισμού, της ξενοφοβίας, της άκρας δεξιάς σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη σημαίνει πως η Ευρώπη που ήθελε να είναι συνομοσπονδία και σίγουρα με ισότητα των υπηκόων της, γίνεται σιγά-σιγά μια πρόσθεση εθνικισμού των 27 χωρών όπου ο καθένας θα έχει την ομάδα του με όλα τα δικαιώματα και οι άλλοι δεν θα είχαν το δικαίωμα μετακίνησης, δεν θα είχαν ίσα δικαιώματα και θα τους κοίταζαν πάντα ως «οι ξένοι του εσωτερικού της Ευρώπης». Εδώ υπάρχει πραγματική ανησυχία. Στοχοποιούμε τελικά τους ξένους ως αποδιοπομπαίους τράγους για την αδικία, την κατανομή του πλούτου, της ανισότητας, της αλληλεγγύης ανάμεσα σε μια πλούσια Ευρώπη που παραμένει πλούσια ακόμα και μετά τη διεύρυνσή της σε σχέση με άλλες ηπείρους, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, την Ασία, τη Νότια Αμερική που έχουν ακόμα ανάγκη αλληλεγγύης. Είναι τόσο πολύπλοκο να υποδεχθείς μερικά εκατομμύρια ευρωπαίους επιπλέον; Εμείς πιστεύουμε στο αντίθετο, θα είναι ένα μέσο διατήρησης του πολιτισμού μας, να τον διασταυρώσουμε, να τον εμπλουτίσουμε. Σήμερα ο εθνικισμός είναι ανησυχητικός και η νέα «κατασκευή των εσωτερικών ξένων» και βασικά των φτωχών που θα έπρεπε να μένουν μόνο στη χώρα τους, έρχεται να καταδείξει οτι η αλληλεγγύη, η κοινωνική Ευρώπη, η ιθαγένεια βρίσκονται σε υποχώρηση στην Ευρώπη. Έχουμε λοιπόν μια μάχη να δώσουμε για την ισότητα των δικαιωμάτων.