ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Φλοριάν Σιοάμπα - Ο Βασιλιάς των Ρομά

Ο θεσμός του βασιλιά των Ρομά αποτελεί ένα φολκλορικό κατάλοιπο της παραδοσιακής οργάνωσης των διαφόρων φυλών και οικογενειών. Παρ' όλ' αυτά, ως αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Ρομά και μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τους Ρομά και τους Ανθρώπους του Ταξιδιού, ο Φλοριάν Σιοάμπα έχει αναδειχτεί σε επίσημο συνομιλητή των θεσμών. Η Ευρώπη, λέει, είναι ένα μεγάλο σπίτι όπου είναι καλεσμένοι όλοι εκτός από τους Ρομά...

-  Γιατί ζουν στη Ρουμανία οι πιο πολλοί Ρομά;
Γιατί ο ρουμάνικος λαός ήταν πιο ανεκτικός με τους Ρομά. Αν διαβάσουμε την ιστορία των Ρομά και αν δούμε ξεκινώντας με το έτος 1300, 1400,1500 μέχρι το 1700, βλέπουμε ότι λαοί όπου οι Ρομά μετανάστευαν, πολύ απλά τούς έσφαζαν, τους σκότωναν. Στη Λιθουανία υπήρξε μια μέρα όπου κάθε άνθρωπος μπορούσε να κυνηγήσει ένα Ρομά, όπως ήταν το κυνήγι της αλεπούς, του λύκου ή δεν ξέρω και εγώ τι, χωρίς να πάθει τίποτα. Το 1725 ή 1730 ή το 1740 η Μαρία Θηρεσία στην Ουγγαρία ξεχώριζε τις οικογένειες των Ρομά, δηλαδή τη στιγμή που γεννιόταν το παιδί το έπαιρναν από τους Ρομά και τα πήγαιναν σε οικογένειες μη Ρομά για να τα αφομοιώσουν και να γλυτώσουν από τους Ρομά. Όπως σας είπα στη Γαλλία και στη Γερμανία και σε άλλες χώρες του κυνηγούσαν, τους σκότωναν κανέναν δεν ζητούσε ευθύνες για αυτό, ενώ οι Ρομά εδώ στη Ρουμανία βρήκαν ένα λαό που τους δέχτηκε, ένα λαό πιο φιλόξενο. Ο οποίος τους εκμεταλλεύτηκε, γιατί δούλεψαν πολλοί ως δούλοι, αλλά όπως και να έχει δε τους σκότωναν και τους συμπεριφέρονταν έτσι όπως σε αλλά μέρη.

-Ποια είναι τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της ρομανικής κουλτούρας και παράδοσης;
Αν λαοί και αυτοκρατορίες χάθηκαν στο βάθος του χρόνου, να που οι Ρομά κατάφεραν χιλιάδες χρόνια να κρατήσουν τις παραδόσεις, τον τρόπο, και τον πολιτισμό τους, να διατηρήσουν την ταυτότητα τους. Οι κοινότητες των Ρομά ήταν κλειστές κοινότητες και νομίζω ότι αυτό είναι το μυστικό. Η συντήρηση στο πλαίσιο της κοινότητας. Τη στιγμή που η κοινότητα άρχισε να σχετίζεται με το εξωτερικό άρχισαν και τα προβλήματα. Τη στιγμή που εμείς θα χάσουμε τη παράδοση, τη κουλτούρα , τη γλώσσα σημαίνει  ότι τότε δεν υπάρχουμε πλέον. Πρακτικά θα χαθούμε στο πλήθος. Είναι καλό που οι νέοι συγχρονίζονται, βρίσκονται στο ίδιο βήμα με το καινούριο, αλλά όπως και να έχει είναι καλό να κρατήσουμε την ταυτότητα μας και τις συνήθειες. Εμείς πρέπει να πάρουμε ότι είναι καλό.

-Υπάρχουν πολλά αρνητικά στερεότυπα για τους Ρομά, ότι κλέβουν, ότι δε δουλεύουν, ότι δε θέλουν να στείλουν τα παιδιά στο σχολείο…
Ξέρω ότι είναι κάτι που το λένε πολλοί, αλλά δεν είναι καλό.  Σίγουρα υπάρχουν και Ρομά που κλέβουν και Ρομά που δεν στέλνουν τα παιδιά τους σχολείο, αυτό το πράγμα νομίζω ότι είναι παντού. Υπάρχουν και στην Ελλάδα, και στη Γαλλία και στην Αμερική. Το κάθε έθνος έχει τους ανθρώπους του οι οποίοι δεν θέλουν να γίνουν κομμάτι της κοινωνίας. Αυτό που είναι κακό όταν μιλάνε για τους Ρομά είναι ότι δε μιλάνε για ένα άτομο αλλά για  μια ολόκληρη ομάδα, ένα ολόκληρο έθνος. Δε μπορείς να καταλογίσεις εξαιτίας 100 ή 1000 ατόμων 3 εκατομμύρια ότι όλοι είναι ζητιάνοι, κλέφτες, εγκληματίες.

-Μας είπατε νωρίτερα ότι η Ευρώπη είναι ένα μεγάλο σπίτι οπού όλοι είναι καλοδεχούμενοι, εκτός από τους Ρομά. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; 
Νομίζω ότι οι εθνικιστές δημιούργησαν μια συγκεκριμένη εντύπωση για αυτή τη μειονότητα, η οποία είναι σε πάρα πολλές χώρες, πολύ άσχημη και όλοι προσπαθούν να γλυτώσουν από αυτή, να την αφανίσουν. Αλλά γίνεται ένα πολύ μεγάλο λάθος , γιατί δε γίνεται από κάθε άτομο το οποίο καταπατά τους ευρωπαϊκούς νομούς, να κρίνεται μια ολόκληρη κοινότητα.  Εγώ δε θέλω να προστατέψω τους κακοποιούς  που δημιουργούν προβλήματα στη Γαλλία ή στην Ιταλία, μακριά από μένα αυτή η σκέψη. Εμείς θέλουμε να προστατέψουμε αυτούς, θέλουμε να προστατέψουμε αυτούς που θέλουν αν ενταχθούν σε μια κοινωνία. Πιστεύω ότι πολλές φορές μας κρίνουν άδικα όλους μαζί. Τσάμπα λένε ότι οι Ρομά δε μπορούν να ενσωματωθούν, μπορούν να ενσωματωθούν, αν μας στηρίζει η κυβέρνηση τότε σίγουρα οι Ρομά μπορούν να ενσωματωθούν. 

-Ποια είναι η γνώμη σας για το τι συνέβη αυτό καλοκαίρι στη Γαλλία; 
Ήθελα να δώσω ένα σήμα κίνδυνου γιατί δημιουργήθηκε ένα προηγούμενο.  Μέσα από αυτό το πράγμα καταπατήθηκε ο ευρωπαϊκός θεσμός, τον οποίο η Γαλλία και η Ιταλία έκαναν. Γιατί δε μπορεί να γίνονται ομαδικές απελάσεις. Οι απελάσεις είναι κατά άτομο, είναι μετά από μια διαδικασία που δείχνει ξεκάθαρα γιατί αυτοί οι άνθρωποι απελαύνονται. Εδώ στηρίχτηκαν σε ένα πράγμα που δεν ήταν σωστό. Πήγαν με το σκεπτικό ότι όλες οι 300 κατασκηνώσεις που ζούσαν οι Ρομά ήταν κακοποιοί και έπρεπε να απελαθούν. Είπαν ξεκάθαρα ότι οι Ρομά πρέπει να απελαθούν. Με ενόχλησε το γεγονός ότι υπήρχαν άνθρωποι που πλέον ήταν ενσωματωμένοι, άνθρωποι που είχαν παιδιά, που πήγαιναν σχολείο, παιδιά που γεννηθήκαν πλέον στη Γαλλία και ήταν γάλλοι πολίτες, αυτό το πράγμα είναι θλιβερό γιατί καταπατήθηκε ο ευρωπαϊκός θεσμός  από αυτούς που τον έκαναν. Εμείς θέλουμε να έχουμε τα ίδια δικαιώματα. Εγώ θέλω τα παιδιά μου, τα εγγόνια μου να ζήσουν στην Ευρώπη, να έχουν τα ίδια δικαιώματα.  Και να έχουν συγχρόνως και τις ίδιες υποχρεώσεις.

-Πολλοί φτωχοί Ρομά, λένε ότι δεν μπορείτε να τους καταλάβετε γιατί δεν είστε και εσείς φτωχός…
Δεν είναι έτσι. Εγώ τους καταλαβαίνω όλους. Επειδή και εγώ υπήρχαν περίοδοι που έζησα με ελλείψεις. Κανένας δε γεννήθηκε πλούσιος ή υπερπλούσιος.  Ό,τι βλέπετε εσείς εδώ και σε πολλούς όχι μόνο σε μένα έγιναν μέσα από τη δουλειά. Οι γονείς μου , ο παππούς μου, εγώ, τα παιδιά μου. Δουλεύουμε. Εγώ τους καταλαβαίνω και θέλω να τους βοηθήσω, αν ήταν 1000, αν ήταν 2000, αν ήταν 10.000 αλλά είναι εκατομμύρια. Εκατομμύρια ανθρώπων δεν έχεις πώς να βοηθήσεις. Η κυβέρνηση είναι αυτή που πρέπει να βοηθήσει.