ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Μίρσεα Τόμα - Δημοσιογράφος

Ο Μίρσεα Τόμα είναι δημοσιογράφος και επικεφαλής της ΜΚΟ Press Monitoring Agency. Επί χρόνια έχει αφιερωθεί στον ακτιβισμό υπέρ των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ενώ με την οργάνωσή του προχωρούν σε καμπάνιες ενημέρωσης και εξάλειψης των διακρίσεων κατά των Ρομά. «Μας αρέσει να μιλάμε για μια σύγχρονη Ευρώπη, αλλά είμαστε ακόμα στο Μεσαίωνα», σχολιάζει...

-Πώς σχολιάζετε την κίνηση της Γαλλικής Κυβέρνησης να διώξει τους Ρομά και να τους αναγκάσει να επιστρέψουν πίσω στη Ρουμανία;
Αυτή η πρωτοβουλία χαρακτηρίστηκε από την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορούσαμε να τη συγκρίνουμε με τη στάση των Ναζί. Είναι μια αυστηρή σύγκριση, αλλά όταν ο Αρχηγός ενός Κράτους τάσσεται τόσο ανοιχτά εναντίον μιας εθνικής ομάδας, μιας εθνικής μειονότητας, ουσιαστικά υποκινεί το μίσος, το οποίο είναι τόσο επικίνδυνο όσο γνωρίζουμε, γιατί έχουμε υπόψη μας την τραγική ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Επομένως, δεν θα μπορούσαμε να δεχτούμε μια τέτοια συμπεριφορά ακόμα κι αν ο Γάλλος Πρόεδρος προσπάθησε να αμυνθεί, λέγοντας ότι αφορά μόνο του παράνομους μετανάστες και όχι μια εθνική ομάδα. Ήταν ένα ψέμα, αυτή τη στιγμή τα έγγραφα που εκδόθηκαν έχουν ειδική αναφορά για τους Ρομά σαν στόχος.

-Ο Πρόεδρος Σαρκοζί δήλωσε ότι μια τέτοια ενέργεια ήταν απαραίτητη ώστε να αντιμετωπίσει το έγκλημα…
Αυτό είναι ένα τυπικό στερεότυπο σχετικά με τους Ρομά, είναι πολύ σύνηθες, το οποίο ο Πρόεδρος χρησιμοποιεί για επικοινωνιακούς λόγους. Αν έχεις υπόψη σου ελάχιστες πληροφορίες κοινωνιολογικής φύσης, δεν χρησιμοποιείς αυτές τις λέξεις, παρά μόνο αν λειτουργείς δημαγωγικά με σκοπό να βελτιώσεις την εικόνα σου απέναντι στο εκλογικό σώμα. Αυτό είναι κάτι που έγινε, και ξέρουμε ότι ο δημαγωγικός λόγος του κ. Σαρκοζί προσανατολίστηκε κυρίως για να αυξήσει τη δημοτικότητά του στη Γαλλία γιατί είχε χάσει πολύ.

-Γιατί οι Ρομά φεύγουν από τη Ρουμανία κατ’ αρχήν;
Συμβαίνει επειδή κάποιοι Ρομά δεν νιώθουν πατρίδα τους τις χώρες προέλευσής τους. Ας κοιτάξουμε γιατί δε συμβαίνει αυτό στη Ρουμανία, γιατί  οι Ρομά δεν την αντιλαμβάνονται σαν πατρίδα τους, και αυτό γίνεται προφανώς εξαιτίας του επίπεδου ζωής που έχουν εδώ, το οποίο δεν είναι καθόλου καλό. Διεξάγαμε μια έρευνα το 2009, στην οποία το 95% των Ρομά, μιλάμε πάντα για όσους συμμετείχαν στην έρευνα, φεύγουν εξαιτίας της φτώχειας. Το 75% των Ρομά που φεύγει, έχει το ελάχιστο εισόδημα για να επιβιώσει. Επομένως δεδομένων αυτών των συνθηκών μπορείς να καταλάβεις ότι οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν, ψάχνοντας για πηγές στο εξωτερικό.

-Παρ’ όλ’ αυτά εξακολουθούν να ζουν σε δύσκολες συνθήκες και στις χώρες που πηγαίνουν…
Αν κάποιοι από τους Ρομά πάνε στο εξωτερικό, είναι γιατί βρίσκουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Δεν είναι μόνο οι Ρομά που έφυγαν από τη Ρουμανία για να βρουν δουλειά. Έχουμε μια εκτίμηση για περίπου 2.000.000, 2.5 εκατομμύρια Ρουμάνους που δούλευαν στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια. Οι Ρουμάνοι μεταναστεύουν μαζί με τους Ρομά, εδώ και 100 χρόνια. Ακόμα και μετά από 100 χρόνια, οι Ρομά δεν θεωρούνται μέρος του ίδιου πληθυσμού.

-Είναι αλήθεια ότι πολλοί Ρομά κρύβουν την καταγωγή τους;
Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι η κοινότητα των Ρομά, εγκαταλείπει την ταυτότητα των Ρομά. Αν οι Ρομά δε ζητούν το σεβασμό δεν θα τον έχουν. Υπολογίζουμε ότι περίπου 1 εκατομμύριο Ρομά ζουν αυτή τη στιγμή «μυστικά» σαν Ρουμάνοι. Έχουν ενσωματωθεί τέλεια, αλλά χάνοντας την εθνική τους ταυτότητα.

-Γιατί πιστεύετε ότι γίνεται αυτό;
Όταν έχεις βιώσει εσύ ή οι πρόγονοί σου μια πολύ έντονη διάκριση, η αιχμή του ήταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Ρομά υπέστησαν γενοκτονία, νιώθεις άνετα με το να τοποθετήσεις στο κεφάλι σου μια ταμπέλα που γράφει «Είμαι Ρομά»;

-Τι κάνει η Ρουμανική κυβέρνηση;
Αυτό που είναι ξεκάθαρό είναι ότι κανένας Ρουμάνος πολιτικός δεν έχει το θάρρος να αναλάβει κάποια καμπάνια υπέρ των Ρομά, να μιλήσει και να πολεμήσει το στίγμα. Και αυτό, γιατί νιώθουν ότι έτσι χάνουν ψήφους. Το 70% του πληθυσμού που έχουν απέναντί τους διακατέχεται από μια εχθρική διάθεση. Το 20% δεν θέλουν τους Ρομά στη Ρουμανία και 70% δεν θέλουν τους Ρομά στις οικογένειές τους. Επομένως πώς νιώθεις σαν Πρωθυπουργός ώστε να βγεις και να ασκήσεις κριτική στη Γαλλία που στέλνει τους Ρομά στη Ρουμανία και να προωθήσεις μια αμερόληπτη διάθεση; Φοβούνται.

-Ποια είναι τα στερεότυπα για τους Ρομά στη Ρουμανία;
Η στερεότυπη εικόνα των Ρομά είναι ότι είναι ότι είναι κλέφτες, βρώμικοι, δεν θέλουν να πηγαίνουν στο σχολείο, είναι παρόμοια με ότι συνέβη στις ΗΠΑ σχετικά με την εικόνα των αφροαμερικάνων από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Θα μπορούσε να αλλάξει, σε ένα σημαντικό βάθος χρόνου. Και αν είναι μέρος μιας συστημικής παρέμβασης δεν μπορείς να αλλάξεις την αντίληψη αν δεν παρεμβαίνεις σε όλα τα άλλα προβλήματα. Αν δεν αλλάξεις το επίπεδο της εκπαίδευσης. Αν όχι, θα έχεις έναν φαύλο κύκλο ο οποίος θα επαναλαμβάνεται για πάντα, αν έχεις έναν περιθωριοποιημένο πληθυσμό, η περιθωριοποίηση γεννά φτώχεια, η φτώχεια γεννά εγκληματικότητα, η εγκληματικότητα εδραιώνει τα στερεότυπα και τα στερεότυπα δημιουργούν περιθωριοποίηση, έτσι έχεις έναν ολοκληρωμένο κύκλο. Πρέπει να καταπολεμήσεις αυτές τις συνθήκες. Το να καταπολεμείς μόνο τα στερεότυπα δεν είναι αρκετό, είναι σημαντικό, αλλά σημαίνει ότι πρέπει να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα.

- Πώς νιώθετε που η Γαλλία και άλλες χώρες ακολουθούν αυτές τις πολιτικές;
Μας αρέσει να μιλάμε για μια σύγχρονη Ευρώπη, αλλά με όρους νοοτροπίας  δεν είμαστε τόσο μοντέρνοι, είμαστε ακόμα στο Μεσαίωνα.