ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Κάρλος Αρριόλα – Γιατρός

Εδώ και 20 χρόνια, ο γιατρός Κάρλος Αρριόλα δουλεύει στο νοσοκομείο Μπετάνια, το οποίο χρηματοδοτείται από Καθολικούς Ιερείς. Καθημερινά δίνει μάχη ενάντια στο χρόνιο υποσιτισμό των παιδιών.

- Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί τα παιδιά στις κοινότητες είναι υποσιτισμένα;
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες. Για παράδειγμα, καμιά κοινότητα δεν έχει πόσιμο νερό. Το νερό είναι από αγωγούς κι έτσι το επίπεδο παράσιτων στα έντερα είναι πολύ ψηλό. Επιπλέον, δεν υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα υγιεινής για να κάνουν τις ανάγκες τους, έτσι τις κάνουν έξω και μολύνουν πολύ το περιβάλλον.
Επίσης, το μεγάλο νούμερο των μελών μιας οικογένειας έκανε τον οικογενειακό πλούτο να εξαφανιστεί. 
Μετά, είναι η γεωργία που εξαρτάται από τη βροχή. Στην κουλτούρα μας τρώμε καλαμπόκι και φασόλια, αλλά αυτό εξαρτάται τελείως από τη βροχή. Και η περιοχή μας είναι μια περιοχή που μαστίζεται από ξηρασίες και πλημμύρες. Δηλαδή ή έχει πολλές βροχές ή έχει ακραίες ξηρασίες. Αυτό λειτουργεί ως ένας κύκλος που επαναλαμβάνεται κάθε 5 ή 6 χρόνια. Έτσι, τη χρονιά της ξηρασίας δεν υπάρχουν σοδειές και την επόμενη χρονιά απογειώνεται ο υποσιτισμός.
Και ο κόσμος δεν μπορεί να αγοράσει τρόφιμα γιατί το μεροκάματο συνεχίζει να είναι πολύ χαμηλό. Κι εκτός από τα τρόφιμα θα πρέπει να αγοράζουν λάδι ή κάποιο είδος κηροζίνης για το φωτισμό τους τη νύχτα. Μετά έρχονται τα ρούχα και οι επείγουσες ανάγκες που παρουσιάζονται. Έτσι, δεν περισσεύουν στον προϋπολογισμό για την υγεία.

-Μιλήστε μας λίγο για την περίπτωση του μικρού Σεμπαστιάν.
Ο Σεμπαστιάν είναι ένα παιδάκι ενός έτους και 6 μηνών. Είναι μαζί μας εδώ και ένα μήνα και έχει αποκαταστήσει αρκετά την υγεία του. Παρόλα αυτά, ακόμη είναι εμφανή τα συνηθισμένα σημάδια του υποσιτισμού. Μπορούμε να δούμε τη δυσανάλογη ανάπτυξη του κεφαλιού σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα του, επίσης μπορούμε να παρατηρήσουμε, σε σχέση με την ανάπτυξη των οργάνων του, ότι υπάρχει μια μεγέθυνση της κοιλιάς δυσανάλογα με τα χεράκια του, τα οποία είναι κοκαλιάρικα. Ιατρικώς, το βάρος του σε σχέση με το μέγεθός του είναι σχεδόν κατά 65% λιγότερο, κάτι που τον εντάσσει στον προχωρημένο υποσιτισμό. Και βλέπουμε ότι υπάρχει ακόμη μια πολύ μεγάλη ψυχοκινητική καθυστέρηση. Ο Σεμπαστιάν δε καταφέρνει να περπατήσει, και αυτό είναι συνέπεια από τον υποσιτισμό. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το παιδί  δεν είναι μόνο πολύ αδύνατο, αλλά προκαλούνται σ’ αυτό και νοητικές καθυστερήσεις. Δηλαδή, στο μέλλον θα έχουμε έναν Σεμπαστιάν με περιορισμένες διανοητικές δυνατότητες για να μπορεί να πάει στο σχολείο, για να μπορεί να γίνει ένα άτομο χρήσιμο για τη χώρα του, κι έτσι επαναλαμβάνεται ο κύκλος της φτώχιας και του υποσιτισμού. Γιατί ο Σεμπαστιάν θα παντρευτεί μια γυναίκα που κι αυτή θα βρίσκεται στην ίδια κατάσταση και θα κάνουν πανομοιότυπα υποσιτισμένα παιδιά. Για εμάς, λοιπόν, είναι σημαντικό όταν ο Σεμπστιάν φύγει, να φύγει περπατώντας, γιατί αυτό θα του επιτρέψει να ανεβάσει την αυτοεκτίμησή του. Όταν ένα παιδί πεινά, χωρίς να έχει μάθει να περπατά, δε μπορεί να ψάξει κάτι για να φάει –όταν η μαμά και ο μπαμπάς λείπουν για δουλειά, το παιδί δεν τρώει. Ενώ, όταν ήδη περπατά, θα έχει τη δική του αυτοεκτίμηση.

-Πώς σχολιάζετε ότι υπάρχουν υποσιτισμένα παιδιά, ενώ η χώρα έχει πολύ καλούς δείκτες οικονομίας και παρουσιάζει ανάπτυξη;
Πραγματικά αυτό είναι θλιβερό! Και δείχνει ότι  η κατανομή του πλούτου είναι πολύ άνιση. Γνωρίζουμε ότι στη Γουατεμάλα υπάρχουν 11-12 οικογένειες που κατέχουν όλη τη χώρα και οι υπόλοιποι ζούνε σε άθλιες συνθήκες. Αυτό έχει τις ρίζες του σε ιστορικές δομές της χώρας, αλλά καμιά από τις κυβερνήσεις που πέρασαν εδώ και 500 χρόνια δεν έχει έστω προσπαθήσει να διανείμει σωστά τον πλούτο. Τελικά πιστεύω ότι αναμφίβολα η πολιτική του Κράτους είναι να διατηρεί τον πληθυσμό σ’ αυτές τις συνθήκες, για να μην είμαστε ικανοί να υψώσουμε τη φωνή μας και να απαιτήσουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε. Όπως είδαμε, όταν ο Σεμπαστιάν θα είναι ενήλικος, η διανοητική του ικανότητα θα είναι συγκρινόμενη με ένα παιδάκι της 4ης τάξης του Δημοτικού. Συνεπώς, πού θα εδρεύσουν οι ιδέες και οι αγώνες για ανθρώπινα δικαιώματα; Πραγματικά πουθενά! Ο κόσμος μαθαίνει σ’ ένα σύστημα επιβίωσης, έτσι δεν υψώνεται καμία φωνή. Το πιο θλιβερό είναι, ότι χάνεται και η ιθαγενική ταυτότητά μας. Γιατί πλέον ο κόσμος εδώ κατατάσσεται ως αγρότης ή ως γεωργός, δεν είναι πια ιθαγενής. Η επίδραση από την Αγορά και το Νεοφιλελευθερισμό είναι μοιραία, γιατί παρατηρούμε ότι ο κόσμος ξοδεύει περισσότερα στην κινητή τηλεφωνία, απ’ ότι στην ίδια την τροφή του. Ξοδεύουν περισσότερα σε αεριούχα ποτά, απ’ ότι σε φρούτα. Έτσι αναμφίβολα η επίδραση της Αγοράς είναι μεγάλη, και μάλιστα μιας Αγοράς που οι ιθαγενείς τη βλέπουν ως δυνατότητα για να μην τους υποβιβάζουν. Αν έχω ένα τηλέφωνο ή καταναλώνω προϊόντα εμπορικώς γνωστά, δεν είμαι πια ιθαγενής. Έτσι, χάνουμε τις αξίες, τη γλώσσα και τα έθιμά μας, και κυρίως τις δυνατότητες για να επιβιώσει ο πληθυσμός μας. Αυτό το είδος του καταναλωτισμού καθιστά τα πράγματα περισσότερο δυσοίωνα.

-Το ΔΝΤ παίζει ένα σπουδαίο ρόλο στην οικονομική κατάσταση στη χώρα. Ποια είναι η γνώμη σας;
Θα πρέπει να ξετυλίξουμε την ιστορία της Γουατεμάλα και να πάμε στον Jacobo Arbenz, που αποπειράθηκε να πραγματοποιήσει τη φημισμένη Αγροτική Μεταρρύθμιση. Τότε, πράκτορες της ΣΙΑ κατάφεραν να ρίξουν την κυβέρνησή μας. Από τότε η εμπλοκή τους είναι τεράστια, έχουν μεγάλη ευθύνη σ’ αυτά που μας έχουν συμβεί. Αυτοί φρόντιζαν για τα συμφέροντά τους και όχι για τα συμφέροντα του λαού της Γουατεμάλα. Και είμαστε ένας πληθυσμός διαιρεμένος, ιθαγενικός, αναλφάβητος και υποσιτισμένος, μας ξεγέλασαν πολύ εύκολα.